Από το Αποδούλου Αμαρίου στα Λονδρέζικα σαλόνια…

Η Καλλίτσα και ο Ρόμπερτ αφηγούνται…

Ήταν καλοκαίρι του 1823, όταν κατέφθασε στην Κρήτη ο φοβερός διοικητής του αιγυπτιακού στρατού Xουσείν Μπέης με σκοπό να καταπνίξει την επανάσταση στο νησί. Ο τουρκοαιγυπτιακός στρατός έκαψε και λεηλάτησε πολλά χωριά της Κρήτης, σκότωσε εκατοντάδες χριστιανούς και οδήγησε αμέτρητους αμάχους σε αιχμαλωσία.
Αρχές του Οκτώβρη Τούρκοι στρατιώτες, οι λεγόμενοι νιζάμηδες, πέρασαν από το Αμάρι, σκορπώντας την καταστροφή και τον θάνατο. Η μικρή Αμαριώτισσα Καλλίτσα Ψαράκη ή Ψαρρουδάκι απ' το Αποδούλου ήταν τότε μόλις 11 ετών...

Όταν πλησίαζε ο στρατός στο Αποδούλου, όλοι οι χωριανοί εγκαταλείψαμε τα σπίτια μας. Τα γυναικόπαιδα κρυφτήκαμε σε διάφορες κρυψώνες και οι άντρες οχυρώθηκαν στη βουνοπλαγιά πάνω από τον οικισμό.

image description

Εγώ με τα αδέρφια μου και τη μητέρα μας κρυφτήκαμε σε μια καλύβα στον κάμπο, μακριά από τον δρόμο που θα περνούσε ο στρατός. Ήμασταν κουλουριασμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο και κάναμε απόλυτη ησυχία για να μην μας αντιληφθεί κανείς.

image description

Όμως, 2 στρατιώτες που είχαν ξεμακρύνει από το υπόλοιπο άγημα μας ανακάλυψαν. Μπήκαν στην καλύβα και μόλις μας είδαν μας άρπαξαν βίαια και με φωνές μας έβαλαν με το ζόρι σε ένα κάρο μαζί με άλλους αιχμαλώτους.

image description

Τελικά τη μητέρα μου και το μικρότερό μου αδερφό, το Σταυρουλιώ τους άφησαν ελεύθερους. Καθώς έφευγε το κάρο, θυμάμαι ακόμα τη μητέρα μου που έτρεχε μάταια πίσω μας κλαίγοντας κι εκλιπαρώντας τους στρατιώτες να μας ελευθερώσουν.

image description

…Στον δρόμο με χώρισαν από τον αδερφό μου τον Γιώργη, τον οποίο δεν ξαναείδα ποτέ από τότε. Στη συνέχεια, μαζί με άλλες κρητικοπούλες μας μετέφεραν στα Χανιά κι από ‘κει στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου μας πούλησαν σε ένα σκλαβοπάζαρο. Ήμουν πολύ φοβισμένη κι έκλαιγα συνεχώς.

image description
Στο σκλαβοπάζαρο της Αλεξάνδρειας αγόρασε την Καλλίτσα ένας Βρετανός, ο οποίος την πήρε μαζί του στο Λονδίνο. Η μικρή Αμαριώτισσα στάθηκε πολύ τυχερή μέσα στην ατυχία της, αφού βρέθηκε σε ένα καλό περιβάλλον, όπου χάρη στην ευφυΐα της κατάφερε να ανθίσει! Τα νέα της αφεντικά έγιναν γρήγορα η καινούρια της οικογένεια, τη φρόντισαν και μάλιστα την έστειλαν στο σχολείο, για να μορφωθεί.
Το νέο μου σπίτι ήταν μεγάλο με πολλά δωμάτια και κήπους. Δεν έμοιαζε με κανένα από αυτά που είχα δει στο Αποδούλου. Εδώ θα βοηθούσα στις δουλειές του νοικοκυριού.

Θυμάμαι τον πρώτο καιρό πόση νοσταλγία ένιωθα, μου έλειπαν αφάνταστα οι γονείς και τ’ αδέρφια μου. Ευτυχώς, χάρη στα νέα αφεντικά μου συνήθισα γρήγορα. Εκτίμησαν πολύ την εξυπνάδα μου και με έστειλαν στο σχολείο, όπου έμαθα άπταιστα αγγλικά.

image description

Όταν έγινα 16 ετών εκτός από καλλονή, ήμουν και μορφωμένη, ώστε μπορούσα να συζητάω άνετα με τους αριστοκρατικούς κύκλους του Λονδίνου. Θυμάμαι, όταν σε μια δεξίωση γνώρισα τον γοητευτικό λόρδο Ρόμπερ Χέι, γιο του Σκωτσέζου ναυάρχου του αγγλικού στόλου Τζον Χέι.

image description

Όταν γνώρισα την Καλλίτσα υπηρετούσα ακόμη ως αξιωματικός του αγγλικού πολεμικού ναυτικού. Εντυπωσιάστηκα πολύ από την εξωτική ομορφιά και την προσωπικότητά της. Ερωτευτήκαμε αμέσως κι εγώ μετά από λίγο καιρό της ζήτησα να γίνει γυναίκα μου.

image description

Εγώ δέχτηκα με ενθουσιασμό! Ο Ρόμπερτ ήταν ο πιο καλλιεργημένος και ευγενικός νέος που είχα γνωρίσει. Ζήσαμε πολύ ευτυχισμένοι μαζί και αποκτήσαμε τέσσερα παιδιά.

image description

Δεν ήμασταν όμως ένα συνηθισμένο ζευγάρι. Εγώ πήγαινα στην Αίγυπτο για ανασκαφές και η Καλλιτσα με ακολουθούσε σ’ αυτές τις αποστολές, όπου ζήσαμε συναρπαστικές εμπειρίες μαζί!

image description
Στο μεταξύ στην Κρήτη... Μετά τη βίαιη αρπαγή της Καλλίτσας πολλά πράγματα έμελλε να αλλάξουν στην πατρίδα της. Μόλις 7 χρόνια μετά, το 1830, με το πρωτόκολλο του Λονδίνου αναγνωρίζεται το πρώτο ελληνικό κράτος, όμως η Κρήτη δεν περιλαμβάνεται στις ελεύθερες περιοχές. Αντιθέτως, οι Τούρκοι την παραχώρησαν στους Αιγύπτιους, για τις υπηρεσίες τους προς την αυτοκρατορία στον αγώνα κατά των Ελλήνων. Η περίοδος της Αιγυπτιοκρατίας που κράτησε 10 χρόνια, αποδείχθηκε πολύ σκληρή για τους χριστιανούς, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός του νησιού να μειωθεί δραματικά. Το 1841 η Κρήτη επιστρέφει και πάλι στην κηδεμονία του σουλτάνου.
Ο Ρόμπερτ Χέι, ο οποίος έχει διαδεχθεί πια τον πατέρα του στη θέση του ναυάρχου, φτάνει στο τουρκοκρατούμενο νησί με τον αγγλικό στόλο το 1843, όταν σε μία αποστολή του στη Μεσόγειο σταματάει στο λιμάνι της Σούδας. Μαζί με τον Ρόμπερτ στη ναυαρχίδα βρίσκεται και η γυναίκα του Καλλίτσα.

Είχαν περάσει 20 ολόκληρα χρόνια, όμως εγώ ποτέ δεν έπαψα να νοσταλγώ την οικογένειά μου στην Κρήτη. Έτσι, όταν ο στόλος άραξε στη Σούδα, παρακάλεσα τον Χέι να με βοηθήσει να ξαναβρώ τους δικούς μου.

image description

Ζήτησα ο ίδιος από τον Τούρκο διοικητή του νησιού, να μας βοηθήσει να βρούμε τον πατέρα της Καλλίτσας. Εκείνος δέχτηκε και μετά από λίγες μέρες ο πεθερός μου εμφανίστηκε μπροστά μας.

image description

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη στιγμή που αντίκρυσα τον πατέρα μου. Αρχικά δεν με αναγνώρισε φυσικά, αφού είχε να με δει από τότε που ήμουν κοριτσάκι. Για να σιγουρευτεί λοιπόν ότι ήμουν εγώ η χαμένη κόρη του, με ρώτησε διάφορά πράγματα για το σπίτι μας. Εγώ βέβαια τα θυμόμουν όλα, ακόμα και τη χαρουπιά στην αυλή μας.

image description

Ο πατέρας μου με παρακάλεσε να πάω μαζί του στο Αποδούλου. Όμως ο στόλος έπρεπε ν’ αναχωρήσει. Έτσι, πριν φύγω υποσχέθηκα στον πατέρα ότι θα επέστρεφα σύντομα στο Αποδούλου, για να δω τη μάνα και τον μικρό μου αδελφό, που τόσο πολύ τους αγαπώ και μου λείπουν.

image description
Το 1844 ο σύζυγος της Καλλίτσας επισκέπτεται το Αποδούλου, χωρίς όμως την ίδια και για πρώτη φορά γνωρίζει το περιβάλλον που γεννήθηκε και μεγάλωσε η γυναίκα του μέχρι τα έντεκά της χρόνια. Συναντάει τη μητέρα και τον μικρότερο αδερφό της Σταυρουλιώ, που είχε διασωθεί τελευταία στιγμή από την αιχμαλωσία.
Ο Ρόμπερτ εντυπωσιάζεται από την πανέμορφη φύση, το κλίμα, αλλά και από τους καλοσυνάτους κατοίκους του χωριού.

Ήταν η πρώτη φορά που επισκεπτόμουν τη γενέτειρα της Καλλίτσας. Αρχικά ένιωθα λίγο αμήχανα, αλλά οι φιλόξενοι κάτοικοι του Αποδούλου με έκαναν να νιώσω γρήγορα πολύ όμορφα.

image description

Αποφάσισα να χτίσω εδώ ένα όμορφο, αρχοντικό σπίτι, για περνάμε με την Καλλίτσα τα καλοκαίρια με τα παιδιά μας κοντά στην οικογένεια της γυναίκας μου.

image description

Το χτίσιμο του σπιτιού ανέλαβαν οι πιο φημισμένοι μάστορες από την Κάρπαθο. Επίσης, για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε χώμα από τη Σαντορίνη και μάρμαρο από τη Μάλτα.

image description
Το Αρχοντικό σήμερα
Η Καλλίτσα τηρεί την υπόσχεση που έδωσε στον πατέρα της και την άνοιξη του 1847, αφού έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του σπιτιού της στο Αποδούλου, επιστρέφει στο χωριό της ως λαίδη πλέον με το σύζυγό της. Μαζί της έρχονται και τα δύο μεγαλύτερα παιδιά τους, καθώς και το υπηρετικό τους προσωπικό. Όλοι μαζί θα μείνουν στο καινούριο αρχοντικό, που έκτισε ο Ρόμπερτ για χάρη της γυναίκας του.

Η αγωνία μου καθώς πλησιάζαμε στο Αποδούλου, που είχα να το δω πάνω από 20 χρόνια, ήταν τεράστια.  Η καρδιά μου κόντευε να σπάσει στη σκέψη πως θα αντάμωνα ξανά τη μάνα και το μικρό μου αδερφό.

image description

Η στιγμή της επανένωσης ήταν πολύ συγκινητική. Η γυναίκα μου έπεσε στην αγκαλιά της μητέρας της. Έκλαιγαν και οι δυο από χαρά για πολλή ώρα. 

image description

Η μαμά ήταν τόσο ευτυχισμένη που είδε ξανά την οικογένειά της από την Κρήτη. Κι εμείς τα παιδιά ήμασταν πολύ χαρούμενα που γνωρίσαμε επιτέλους τον παππού Αλεξανδρή και τη γιαγιά Αγγελικώ, αλλά και τον θείο Σταυρουλιώ.

image description

Η πρώτη μας οικογενειακή επίσκεψη στο Αποδούλου μας έμεινε αξέχαστη. Από τότε και κάθε καλοκαίρι, ερχόμασταν στο χωριό και μέναμε στο όμορφο πυργόσπιτό μας.

image description
Στο ανώφλι της μπαλκονόπορτας του Αρχοντικού, μπορείς σήμερα να διακρίνεις τα αρχικά της ιδιοκτήτριας, KH (Kallitsa Hay).

Σε αυτό το υπέροχο σπίτι ζήσαμε τα πιο ξένοιαστα καλοκαίρια με τον Ρόμπερτ και τα παιδιά, δίπλα στους γονείς μου και τον Σταυρουλιώ.

image description
Η οικογένεια του Ρόμπερτ και της Καλλίτσας επισκέπτεται τακτικά τα καλοκαίρια στο Αποδούλου, όπου διαμένουν στο όμορφο πυργόσπιτο που βρίσκεται σε περίοπτη θέση στο χωριό. Τον καιρό που η οικογένεια βρίσκεται στο Λονδίνο, τη φύλαξη της οικίας αναλαμβάνει ο μικρότερος αδερφός της Καλλίτσας Σταυρουλιός.  Το 1863 ο Ρόμπερτ Χέι πεθαίνει από ασθένεια και η σύζυγός του δεν θα επιστρέψει ποτέ ξανά στην όμορφη γενέτειρά της.

Ήταν δύσκολο να ταξιδέψω χωρίς τον Ρόμπερτ στην Τουρκοκρατούμενη ακόμα Κρήτη. Ένα τέτοιο ταξίδι την εποχή εκείνη διαρκούσε πολλές μέρες, ήταν δύσκολο, αλλά και επικίνδυνο.

image description
Στα χρόνια της Κρητικής Επανάστασης (1866-1869) το Αρχοντικό της Καλλίτσας γλίτωσε την τελευταία στιγμή από πυρπόληση.

Όταν οι Τούρκοι προσπάθησαν να καταστείλουν την επανάσταση στο Αποδούλου, ο αδερφός μου Σταυρουλιός ύψωσε την αγγλική σημαία στην ταράτσα του σπιτιού μας, μήπως και το προστατέψει από την οργή τους, όμως δεν τα κατάφερε.

image description

Κάποια στιγμή, όταν οι στρατιώτες περικυκλώθηκαν από τους επαναστάτες, οχυρώθηκαν μέσα στο σπίτι μας, που ήταν το μεγαλύτερο και το πιο γερό στο χωριό. Ο Σταυρουλιός, μαζί με τους κρητικούς αντάρτες ετοιμάστηκαν τότε να το κάψουν με τους Τούρκους μέσα. Ευτυχώς, για το αρχοντικό μας, την τελευταία στιγμή το εγκατέλειψαν οι εχθροί, κι έτσι σώθηκε.

image description
Η Καλλίτσα Ψαράκη Χέι πέθανε το 1885. Μετά την απελευθέρωση της Κρήτης, το χωριό συνέχισαν να επισκέπτονται τα παιδιά και τα εγγόνια της. 
Το σπίτι της Καλλίτσας ανήκει σήμερα στην οικογένεια Ψαρουδάκη.

Copyright © 2024. All rights are reserved.